GÜNEŞ YANIKLARI

Güneş ve Cildinize Etkileri:
UV ışınlarının cildinize olan zararlarını nasıl en aza indirebilirsiniz? Güneşin sebep olabileceği cilt rahatsızlıkları ve güneşten korunmanın yollarını bu yazıda bulabilirsiniz.
Güneş ışınları zararlı mıdır?Güneş ışınlarının zararlarını bilmediğimiz dönemlerde bronz görünüm sağlıklı görünmenin bir parçasıydı.Güneş ışını bazı deri hastalıklarının tedavisinde kullanılabilir. Ancak aşırı güneş ışınının derinin erken yaşlanmasına ve deri kanserine yol açtığı kesindir.Güneşin görünmeyen UV A ve UV B ışınları bronzluk oluşturduğu gibi güneşe bağlı deri hasarlanması ve güneş yanıklarına yol açar. “Güvenli” güneş ışığı yoktur. Işınların su,kum,kar gibi yansıtıcılarla etkisi artabilir. Bulutlu havalarda dahi dünyaya ulaşır ve deri hasarı oluşturur.UV index’i UV yoğunluğunu gösteren bir parametredir, gelişmiş ülkede hava durumu ile birlikte bildirilir.
Güneşten nasıl korunmalıyız?
Güneşten korunmak erken yaşlanmayı ve deri kanserlerini önler. Güneş ışınlarının dik geldiği saatlerde (10 00-16 00 arası) güneşten korunmalıyız. Bir çok giysi UV ışınını emer veya yansıtır. Sıkı dokumalı açık renk pamuklu giysiler giyilmeli, güneş gözlüğü ve geniş siperlikli şapkalar kullanılmalıdır. Spor yapma veya iş nedeniyle güneş altında kalınmak zorundaysak en az 15 (SPF) faktörlü güneşten koruyucu kremler kullanılmalıdır.Güneşten koruyucular nasıl olmalıdır?
Güneşten koruyucular ışını emici, yansıtıcı veya dağıtıcı olabilir. Losyon,merhem,jel,sprey,mum gibi değişik formları vardır. Hepsi (SPF) numarası ile (güneşten koruyucu faktör) sınıflandırılır. Faktör sayısı yükseldikçe koruyuculuk artar. Çoğunluğu sadece UV B ışınının yol açtığı güneş yanıklarını önlemeye yöneliktir. “Geniş spektrumlu” olarak adlandırılan bazı güneşten koruyucular ise hem UV A hem UV B ışınlarını bloke ederler. Bunlar deri kanserini ve erken yaşlanmayı önlemede daha etkilidirler. Güneş koruyucular güneşe çıkılmadan 20 dk önce sürülmelidir. Suya dayanıklı olanları dahi yüzme, terleme vs gibi aktiviteler oluyorsa iki saatte bir tekrar sürülmelidir.UV ışınları kum, su vs. ile yansıdığından güneş şemsiyeleri ve gölgelikler güneşten tam olarak koruyamazlar.
Güneşin olumsuz etkileri:
Güneş Yanığı: 10-16 saatleri arasında güneş ışınları daha güçlü olduğundan güneş yanığı oluşma riski daha da yüksektir. Sıcaklığın arttığı günler ışınların da etkisi artar. Kış aylarında da güneşten korunmak gereklidir. Kar güneş ışınlarının % 80 ini yansıtır. Atmosfere daha yakın olduğundan dağda yapılan kış sporlarında yanık riski yüksektir.Aşırı güneş ışınına maruz kalındığında önce kızarıklık oluşur, 24 saatte en yüksek düzeye erişir. Ciddi yanıklarda deride hassasiyet,ağrı,şişme ve su toplama olur. Ateş, baş dönmesi, mide bulantısı eklenebilir. Ciddi yanıklarda ve ateş başlamışsa deri hastalıkları uzmanına başvurmanız gereklidir. Ağrı,ödem ve enfeksiyonları önlemek için ilaçlar verilecektir. Güneş yanığı yavaş iyileşir. Soğuk-ıslak kompresler, nemlendirici losyonlar rahatlama sağlar.
Bronzlaşma: 1950’li yıllardan sonra uzun yıllar boyunca bronzluk sağlıklı olmakla bir tutulmuştur. Aslında bronzluk deri hasarının belirtisidir. Bronzlaşma UV ışınından derinin kendisini koruyabilmesi için melanin denilen pigmentin daha fazla üretilmesi ile oluşur.Solaryumlarda yanık olmadan bronzluk verebilmek için sadece UV A ışını kullanıldığından doğal güneş ışınından da kötüdür.
Yaşlanma ve Kırışıklık:Uzun yıllar dış ortamda çalışmış kişilerin derileri daha kalın ve kabadır, kırışıklıklar daha derindir. Güneş lntigo denilen yaşlılık lekelerine ve aktinit keratoz denilen derideki kabuklanmalara yol açar ki bunlar ileride kanser gelişme riski taşırlar. Kırışıklık oluşumu güneş ışını ile direk ilişkilidir. Sigara içimi ile artar.Yaşam boyu aldığımız toplam güneş ışınının çoğunluğunu yaşamın ilk 20 yılında alırız. Güneşe bağlı bu değişiklikler ise yıllar sonra oluşur. Bu nedenle çocukluk çağında güneşten korunmak çok önemlidir.
Deri Kanserleri:
Deri kanserlerinin % 902ı aşırı güneşe maruz kalmış bölgelerde oluşur. Yüz, botun,kulak el ve kollarda en sık görülür. Üç tip deri kanseri vardır:Bazal hücreli deri kanseri: Genellikle yüz,kulak veya burunda kırmızı,beyaz,pembe kabarıklık şeklinde başlar. Üzeri kabuklu,pullu olabilir, iyileşmeyen bir yara olabilir. Erken tanı konulursa çok kolay tedavi edilir. Gecikmiş olgularda dahi vücut içinde yayılım beklenmez.
Squamöz hücreli kanser: Pullu kabarıklık olarak başlar, siğil gibi üzeri pürtüklü olabilir, hızlı büyür. Erken tanı konulup tedavi edilirse %100'e yakın iyileşir. Çok nadiren gecikmiş olgularda öldürücü olabilir.
Melanom: En tehlikeli deri kanseri türüdür. Düzensiz kenarlı koyu kahve,siyah renkli leke şeklinde başlar. Kırmızı, mavi, beyaz renkler eklenebilir. Vücudun herhangi bir yerinde çıkabilir. Geç tanı konulduğunda vücudun diğer organlarına yayılarak öldürücüdür.

Alerjik reaksiyonlar: Bazı kişiler güneşe çok az çıksalar dahi kaşıntı,kabarıklık,kızarıklık gibi belirtiler oraya çıkar. Güneş alerjileri beraber alınan ve sürülen ilaçlara, kozmetik, parfüm veya bıtkisel ürünlere bağlı olabilir. Doğum kontrol ilaçları, bazı antibiotikler, kan basıncını düşüren ilaçlar,depresyon ilaçları, antiromatizmal ağrı kesiciler güneşle beraber döküntüye yol açabilir.